Tổng quan tài liệu (TQTL) đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu khoa học, giúp tránh trùng lặp, cung cấp thông tin về các nghiên cứu trước, làm rõ vấn đề nghiên cứu, chỉ ra tính cần thiết của nghiên cứu hiện tại, và là cơ sở lý luận cho thiết kế nghiên cứu. Có hai loại TQTL chính: mô tả và hệ thống. TQTL mô tả tổng hợp và thảo luận các luận điểm, quan điểm liên quan đến chủ đề nghiên cứu, thường áp dụng cho vấn đề nghiên cứu rộng. TQTL hệ thống tổng hợp số liệu, bằng chứng từ các nghiên cứu trước dựa trên câu hỏi thiết kế rõ ràng, phương pháp hệ thống, thường dùng cho vấn đề nghiên cứu hẹp hơn.
Việc tìm kiếm tài liệu tham khảo bao gồm các bước: xác định thông tin cần tìm, xác định nguồn thông tin (tài liệu xuất bản, chưa xuất bản, ý kiến chuyên gia), tiến hành tìm kiếm (offline, internet), đánh giá tài liệu (nội dung, nguồn gốc, tác giả, cập nhật), và tổng hợp thông tin (thời gian, tác giả, mục tiêu, địa điểm, phương pháp, kết quả, kết luận, nguồn số liệu). Khi tìm kiếm trên internet, cần xác định từ khóa, sử dụng các toán tử OR, NOT, AND, ALL, dấu "*", từ đồng nghĩa, trái nghĩa, dấu ngoặc kép để mở rộng hoặc thu hẹp tìm kiếm.
Viết TQTL cần phác thảo nội dung, tìm kiếm, tổng hợp tài liệu, và viết. Thông tin được nhóm theo phương pháp, thời gian, chủ đề, nghiên cứu liên quan, tác giả, dựa vào mục tiêu nghiên cứu. Trích dẫn tài liệu là bắt buộc để tránh đạo văn. Đạo văn bao gồm nhiều hình thức, từ sao chép toàn bộ đến "mượn" ý tưởng mà không ghi nguồn. Cần trích dẫn đầy đủ nguồn, sử dụng dấu ngoặc kép cho nội dung nguyên gốc, diễn giải bằng ngôn ngữ riêng. Có nhiều hệ thống trích dẫn khác nhau (Bộ GDĐT, APA, Harvard, Vancouver, Number) với quy định riêng về trích dẫn trong văn bản và danh mục tài liệu. Phần mềm Endnote hỗ trợ quản lý tài liệu tham khảo. Một TQTL hệ thống thường gồm 8 bước, từ xác định câu hỏi nghiên cứu đến diễn giải kết quả.
- Đăng nhập để gửi ý kiến